Haklarımız 70 Yaşında

Hafta boyunca, İstanbul'da Anadolu ve Avrupa yakası metro ve tramvay duraklarında #Haklarımız70Yaşında panolarına yer verildi. -

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 

Madde 1:

"Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğar."

Karabatakla Yan Giden Balığın Hikayesi

Yan gidiyor denizde bir balık,
Karabataklar onu bekliyor su üstünde,
Vuruyor dalgasına bir gemi,
Ak köpükler içinde bir arayış,

Ve ben çok uzaktayım,
Aşkta hala çocuk,
Kavgada kararlı,

Anam sesleniyor kapı ağzından,
İçeri gel dışarısı çok soğuk,

Bilmez ki; dışarının karı yıkmaz beni,
İçimi yakan olmuş ve olacaklardan yana,

Ve koltuğu tütün kokan bir adama denk geliyorum,
Sabahları kolonya yerine amonyak süren acılarına,
Daha çok yaksın da acı bile utansın diye bu halinden,

Çıkıyorum görmek için,
Beyazıt'ı, Kapalı Çarşı'yı, meydanları, eski kitap kokan sahafları ve ellerinin tırnaklarıyla bıyıklarının uçları sararmış adamları,

Ve haberleri çok sonradan geliyor gamlı bir hüzzama kurban gidenlerin,

Terk edilmiş bir ev kadar başı boşken,
Duvarlara boyası yeter mi diye telaşla yazıyorum el yazımla,
Karabataklar bir şans vermeyecekler o yan giden balığa.

John Fante'den Toza Sor

John Fante'nin meşhur eseri Ast The Dust (Toza Sor)

    İnsanın suratına bir tokat gibi inen her sayfasında ben neden yaşıyorum amacım ne diye sormasına sebep olan bir kitap. Ve sadece 155 sayfa.

    Albert Camus'un Yabancı'sını okuyup daha sonra ne okuyabilirim diye kendinizi paralıyorsanız. Evet arkadaşım sıradaki okuyacağın kitap John Fante'den Toza Sor.

    Şuana dek okumadığıma milyon kere pişmanım. Hele ki otuzlu yaşları geride bıraktığım bir sırada okumuş olmam. Şahsen bendeniz bu kitabı lisede okumalıydım. Veyahut üniversiteye başladığım sıralar. O zaman dilimi için büyük kayıp.

    Tekrar dönüyorum konuya. Kitap kısaca yazar olmayı kafaya koyan yirmili yaşlardaki bir delikanlının serüvenini anlatıyor. Ve en nihayetinde zor olanı (yazar olmayı) başarıyor hikayesinde.

    Yazar burada kendi hayatını anlatmış. Kitaptaki en sevdiğim taraf ise diyaloglar halinde sürerken bir anda hikayeye geçiş yapıp olayları iç dünyası ile birlikte anlatması.

    Eğer okumadıysanız mutlaka alıp okumalısınız. Aşk, felsefe, insan ilişkileri, insanın kendisiyle mücadelesi ve en önemlisi yazarlığın perde arkası öyküsü.

    Kitaptan alıntılara pek yer vermek istemiyorum. Fakat iki paragraf benim için ayrı yere sahip. O kısımlar:

    - Gece vardı Allah'tan, karanlık vardı, viranesi bir günün bitip yeni bir günün başladığını fark edemezdim. (sf.125)

    - Onun eviydi burası, onun viranesi, parçalanmış düşü. (sf.135)

    İllaki diğer bölümlerinde daha akılda kalıcı yerleri muhakkak vardır. Fakat ben diğer incelemelere ziyade bu kısımlara yer vererek okuyucunun dikkatini kitaba çekmek istiyorum.

    Bir paket sigara fiyatından ucuz psikoloğa vereceğin bir seans ücretinden pahalı olmayan, yolda, evde, otobüste kısaca her yerde okuyup kafa açacak bir kitap.

    Camila ile Arturo Bandini'nin hikayesi. Okurken insan özenmiyor değil hani. Melankoli ve aşk bir arada.

    Uzun lafın kısası her okuyucu bir şeyler bulacaktır kendinden. Yeter ki okuma zahmetine girsin. Tavsiye bizden. Gerisi size kalmış...

Wilhelm REICH: Dinle Küçük Adam

Wilhelm REICH (Psikiyatrist / Yazar)

    Bu aralar işimin yoğunluğundan kitaplara fazla zaman ayıramıyorum. Geçenlerde çok değerli sahaf Hamit abimin dükkanına uğradım. Dükkan bir apartmanın giriş katında uzun bir koridorun sonunda 3'e 5 metre uzunluğunda 15 metrekare bir alandan ibaret. Birde dışarıya duvarın dibinde satılmayı bekleyen 3 raf dolusu çeşitli kitapların olduğu kısım var.

    Lâkin Hamit abi oraya dünyaları sığdırmış durumda. Aynı zamanda bir gönül insanı. Her gittiğimde çayımı söyler. Bende topu topu 6/7 rafdan oluşan kitaplığına en az bir saat göz gezdiririm. Arada da bolca sohbet ederiz. Yıllardır bu işle iştigal olduğu için geleni gideni çok. Piyasada bulamayacağınız kitapları onda bulmanız mümkün. Ona taktığım isim ise; Sahaf Mendel. Stefan Zweig okuyanlar benzetmeyi nereden yaptığımı anladılar.

    İşte en son gidişimde Wilhelm Reich: Dinle Küçük Adam kitabı denk geldi.

    5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince telif haklarına saygı göstererek birer paragrafı geçmemek üzere bazı pasajlar paylaşacağım.

    Halihazırda kitap topu topu 150 sayfa. Yaklaşık 30 sayfası ise hiciv ağırlıklı karikatür çiziminden oluşuyor.

    Daha fazla lakırtı etmeden gelelim kitabın altını çizdiğim yerlerine;

Eserin Doruk Yayınevinden çıkan baskısı

 

    İnsan üzerine hem sosyolojik hem psikolojik bir çalışma sayılan kitabın yeni basımı...

    - Binlerce yılın bakış açısından görebiliyorum seni, binlerce yıl geçmişten ve binlerce yıl gelecekten bakıyorum sana. Kendinden korkma duygundan kurtulmanı istiyorum. Daha mutlu ve daha insana yaraşır bir yaşam sürmeni istiyorum. Kasılmış bir beden yerine, canlı, yaşayan bir bedenin olsun istiyorum; çocuklarından nefret etmek yerine onları sevmeni, karına {evlilik gereği} işkence yapmak yerine onu mutlu etmeni istiyorum.

    - Kadınımı, sevdiğim için kucaklarım ben, elimde evlilik cüzdanım olduğu için veya cinsel açlığımı bastırmak için değil.

    

    - "..., kuramları yaymak için kokteyl partileri de vermem. Öğretilerim doğruysa kendi kendilerine yayılacaklardır."

    - Her ne pahasına olursa olsun hakikati söyle.

    - "..., bendeki kendini, ve kendindeki beni keşfedebilir, sonra da korkup benim içimdeki kendini öldürebilirdin. Bu nedenle senin, herhangi biri ya da herkesin kölesi olma özgürlüğün uğruna ölme gönüllülüğünden vazgeçtim."

    - "...; senin dilediğin gibi konuşan dostların asla birer büyük adam olmadılar.

    - "...: "Dahi", insanın satışa çıkardığı ürünlerinin üzerine yapıştırdığı bir markadır."

    - Kendi mutluluğunu aydınlıktan ürken bir gece hırsızı gibi çalıyorsun.

    - Büyüklerine ya da üstlerine saygı gösterebilmek için, onları bir altlık üzerine, yerden yükseğe koyuyorsun.

    - Başka bir biçimde yaşayabileceğini düşünmeye cesaret edemiyorsun: Koyun gibi güdülmek yerine özgür yaşamak, taktikler uygulamak yerine açık davranmak, bir hırsız gibi gecenin karanlığında sevmek yerine açık açık sevebilmek düşüncelerine yer vermiyorsun kafanda. Kendini küçümsüyorsun, Küçük Adam.

    - Bütün büyük insanlar yalnızdırlar...

Eserin Payel Yayınevinden çıkan 13.Basımı

Kitabın Türkiye'deki eski ve orjinal basımlarından (Elimdeki Baskı 10.Basım)

Dipnot: Wilhelm REICH'in bu değerli eseri dünya da bir çok dile çevrilmiş ve ülkemizde yaklaşık 10 yayınevi tarafından basılmıştır. Fakat basım adetlerinin düşük olması nedeniyle kitabı sahaflardan da temin edebilirsiniz. Kitaplarınızı okuduktan sonra da kitabı bir arkadaşınıza, bir öğrenciye, bir okula veyahut okurların ulaşması için bir kütüphaneye bağışlayın.